Η επικαιρότητα του Βησσαρίωνα

Από την ομιλία του με θέμα: Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ «πόλεις – περιφέρειες – νέες τεχνολογίες – Ελλάδα – Ιταλία – Ευρώπη» που οργάνωσαν την Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2009 οι φίλοι της GRECIA SALENTINA και ο Σύλλογος ΕλληνοΙταλικής Φιλίας Ιωαννίνων.

Περιλαμβάνεται επίσης στην εισαγωγή του βιβλίου « Ελληνική Ποιότητα και Ανάπτυξη η Νέα Συμμαχία» Εκδόσεις Στράβων, Αθήνα 2008

Η δική μου προσέγγιση αναφέρεται στον Βησσαρίωνα ως πολιτικό. Η πολιτική ήταν κατά την γνώμη μου το κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του. Τον Βησσαρίωνα απασχολούσαν το δογματικά ζητήματα. Πολύ περισσότερο όμως τον απασχολούσε η σωτηρία στην αρχή και η απελευθέρωση της Ελλάδας μετέπειτα.

Μαζί με τον Θωμά Παλαιολόγο ήταν από τους πρόδρομους του Αγώνα της Παλιγγενεσίας. Αυτός πρέπει να είναι ο τίτλος του πίνακα του Ντε Λα Φραντσέσκα στο Ορμπίνο σύμφωνα με μια Ελληνική ματιά.

Η μεταβατικότητα της σημερινής περιόδου, οι γεωοικονομικές αλλαγές αλλά και οι αλλαγές στο θεσμικό, εργασιακό και παραγωγικό χάρτη καθιστούν επίκαιρες τις δικές του αναζητήσεις και στρατηγικές για την παρουσία του Ελληνισμού στον τότε μεταβαλλόμενο κόσμο.

Στο βιβλίο** επικεντρώνομαι στις Πόλεις, τις Περιφέρειες, στην Γεωπολιτική, στις νέες Τεχνολογίες. Σήμερα είναι το διαδύκτυο, τότε ήταν το μέσο της τυπογραφίας. Ο Βησσαρίων ήταν από τους πρώτους Ευρωπαίους που κατανόησε άμεσα την χρησιμότητα της τυπογραφίας για την διάδοση των ιδεών της κλασσικής παιδείας που τις θεωρούσε αναγκαίες για την ηθική πρόοδο της ανθρωπότητας.

Σε αυτόν οφείλει η Ευρώπη τις Ακαδημίες και τις Βιβλιοθήκες. Εμείς οι Έλληνες τις πρώτες Εκδόσεις των Ελλήνων Κλασικών στην Βενετία. Η επιλογή της Πόλης, της Δημοκρατίας της Βενετίας και όχι της Μονής του Αγίου Γεωργίου για την παράδοση των βιβλίων του είναι μια ακόμη απόδειξη της πολιτικής του διορατικότητας. Παρέδωσε στην Πόλη της Βενετίας τα βιβλία του – βρίσκονται σήμερα στην Μαρκιανή βιβλιοθήκη – για να βρουν μια μέρα οι Έλληνες την φωνή τους όπως είπε. Το ερώτημα είναι αν εμείς βρήκαμε την φωνή μας. Είναι ορατό ότι ειδικά στην επίσημη σφαίρα βασιλεύει η αφωνία.

Θρησκευτικές πολώσεις, φανατισμοί και σκοπιμότητες, ο εγχώριος πνευματικός ακρωτηριασμός αλλά και η πρώτη Γιάλτα που γνώρισε ο Ελληνισμός, το μοίρασμα ανάμεσα στην Δυτική Αποικιοκρατία και το Ισλάμ αποσιώπησαν, υποβάθμισαν την γενεσιουργό συμβολή των Βυζαντινών, των «Βιβλιοθηκάριων της Κλασσικής Ελλάδας» στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση. Η Ελλάδα δεν έπεσε άλλα πέρασε στην Ιταλία όπως ειπώθηκε. Έτσι εξηγείται ίσως και η ταύτιση της Ελληνικότητας και της Ιταλικότητας μου.

Βρισκόμαστε εδώ και χρόνια σε μια περίοδο νέων Ευρωπαϊκών οσμώσεων και συνθέσεων. Μια περίοδο επανακαθορισμού της Ευρωπαϊκής ταυτότητας σε σχέση με το Βυζάντιο, την Ρωμανία. Από αυτές τις διεργασίες προέκυψε η πρόταση μου για το Πατριαρχείο το 1988 όταν πολλοί, μάλλον όλοι, φίλοι και εχθροί ήθελαν να το μεταφέρουν στην Γενεύη, την Πάτμο κ.λ.π.. Ήμουν μόνος, πολύ μόνος αλλά η ιστορία με δικαίωσε. Με αυτό το νέο γίγνεσθαι συναντιόνταν η πρόταση μου για την Νέα Πόλη Ρωμανία. Δεν ήταν μόνο μια πολεοδομική, αρχιτεκτονική, αναπτυξιακή πρόταση.

Χρειαζόμαστε νέες συσσωματώσεις, νέες συλλογικότητες, νέους πρωταγωνιστές, Βήματα, Αγορές θα έλεγα, για το άνοιγμα, την ισότιμη και πρωταγωνιστική λόγω της κληρονομιάς μας συμμετοχή σε μια Ευρωπαϊκή συζήτηση για το Ευρωπαϊκό Πολιτισμικό οικοδόμημα στον νέο αιώνα.

Αυτό δεν μπορούν να το κάνουν τόσο οι κλειστές, φοβικές όσο και οι επαρχιώτικες παρ’ όλο που παρουσιάζονται ως Ευρωπαϊκές η κοσμοπολίτικες - αυτό που αποκαλώ ψεύτο – κατεστημένες, διανοητικές και πολιτικές παρουσίες.

Όλοι αυτοί που σπουδάσαμε στην Ιταλία πρόκειται να δημιουργήσουμε μια Ακαδημία που θα φέρει το όνομα του Λεόντιου Πιλάτου. Ήταν ο δάσκαλος του Πετράρχη και του Βοκκάκιου. Θα φέρει επίσης το όνομα του Κωνσταντίνου Γεωργάκη του Κερκυραίου συμφοιτητή μας. Αυτού που αντιστάθηκε στην δεύτερη Γιάλτα που πλήρωσε τραγικά ο Ελληνισμός.

Τόσο η Ευρώπη και περισσότερο η καθ’ ημάς Ανατολή έχει ανάγκη την επιστροφή ενός ανθρωπιστικού ρεύματος που είχε αιώνες πριν ως εμπνευστή, θεμελιωτή και αθλητή τον Βησσαρίωνα τον Τραπεζούντιο.

Έναν από τους μεγάλους πατέρες της Ευρώπης.